Jaguar XJ

Decennia lang had iedere Jaguar hetzelfde karakter. Een Jaguar XJ werd gebouwd voor cognac drinkende en sigaren rokende heren op leeftijd. Hun auto's waren behangen met donkerbruin leder en hout en ademden de sfeer van een herensociëteit op wielen. Maar zowel die denkbeelden als de betreffende clientèle zijn verleden tijd. Daarom is de nieuwe XJ absoluut geen doorontwikkeling van de vorige modellen, maar geeft Jaguar een geheel nieuwe invulling aan het topmodel.

Die visie komt op de eerste plaats van vormgever Ian Callum. Hij wilde niet domweg de concurrentie aangaan met grote concerns als Mercedes-Benz, Audi of BMW door nog meer techniek of nog meer paardenkrachten in de strijd te gooien. In plaats daarvan speelt hij Jaguars troefkaart uit en legt de nadruk op vormgeving.

Groter, breder, en "dikker" wordt anno 2010 als politiek incorrect beschouwd. Daarom is de nieuwe XJ vooral elegant. Dankzij een langgerekt silhouet, heeft de auto veel weg van een vierdeurs coupé. De relatief kleine koplampen en enorme grille maken de XJ statig en zelfverzekerd. De achterzijde valt op doordat de achterste zijruiten naadloos lijken over te lopen in de achterruit. Callum vat het zelf zo samen: "het front zegt 'kijk mij eens', de zijkant zegt 'bewonder mij' en de achterkant zegt 'vergeet mij niet'". Daarmee heeft de Brit geen woord te veel gezegd.

Interieur

Het interieur wordt gekenmerkt door een grote boog die onder de voorruit door en om het dashboard heenloopt, om uit te komen in de portieren. Het benadrukt het feit dat het interieur om de inzittenden is heengebouwd en geeft de XJ meteen een bijzonder tintje. De ene ervaart deze opzet als "een sloep op wielen", de ander voelt zich juist geborgen en beschrijft het alsof de auto de inzittenden omarmt.

De lage daklijn draagt bij aan de elegante uitstraling, maar zorgt er helaas voor dat de hoofdruimte binnenin uiterst beperkt is. Vooral met zonnedak zitten lange bestuurders ongemakkelijk (ook met de voorstoel in de laagste stand). Dat geldt ook achterin: door de geringe hoofdruimte krommen passagiers onwillekeurig de rug en dat is op de lange duur niet bevorderlijk voor de gezondheid. De beenruimte is royaal, zeker in de hier gereden variant met verlengde wielbasis.

Techniek

De traditionele snelheidsmeter en toerenteller zijn vervangen door een groot beeldscherm. Omdat een beeldscherm variabel kan worden ingedeeld, zijn minder displays nodig en oogt het dashboard rustiger.

De snelheidsmeter wordt altijd centraal getoond. Menu's van de boordcomputer kunnen tijdelijk op de plaats van de toerenteller verschijnen. Wanneer in dynamische modus wordt gereden, kleuren alle graphics rood en verschijnt in plaats van de huidige radiozender de gekozen versnelling (inclusief spanningverhogende animaties!). Ook heel fraai zijn de aanwijzingen van het navigatiesysteem die tijdelijk in plaats van de klokken verschijnen.

Een fors bemeten scherm in de middenconsole toont informatie van het audio- en navigatiesysteem. Terwijl de boordcomputer door de logische indeling eenvoudig is te bedienen, vraagt het navigatiesysteem juist enige gewenning. De layout van de knoppen lijkt per menu te verschillen en het systeem reageert traag op commando's. Een woordvoeder van Jaguar verklaart echter dat wordt gewerkt aan verbetering.

Het audiosysteem is verzorgd door B&W en heeft, bij normaal volume, een fraaie klank. Wanneer het harder wordt gezet domineren de tweeters. Bovendien zijn de luidsprekers altijd duidelijk aanwijsbaar en ontbreekt het aan ruimtelijkheid. Met andere woorden: prima componenten, maar een matige plaatsing ervan in het interieur.

Rijeigenschappen

Een ding heeft de nieuwe XJ wel overgenomen van de voorganger: de auto is grotendeels vervaardigd uit aluminium. Dat maakt de auto lichter en daarom sneller, zuiniger en vooral: dynamischer.

Toch rijdt de nieuwe XJ vanaf het eerste moment heel anders dan het vorige model. Tot voorkort waren Jaguars zeer zacht geveerd en leken de auto's zich absoluut niet te lenen voor snel bochtenwerk. Het vroeg daarom enige durf om dat toch te proberen. Het lef werd keer op keer beloond, want ondanks het nadrukkelijke overhellen in de bocht hadden de oude Jaguars wel degelijk een prima wegligging.

De nieuwe XJ toont vanaf de eerste kennismaking een zeer vertrouwenwekkend karakter. De auto stuurt licht, maar zeer direct. Overhellen doet de XJ nauwelijks en zelfs de wildste stuurbewegingen brengen de XJ niet uit balans. Daarmee staat de wegligging van de XJ voor het eerst op hetzelfde hoge niveau als de Duitse concurrentie.

Wel weet de concurrentie nog meer rust te bieden. Die auto's zweven nog mooier en nog majestueuzer over het wegdek. Ook de serene en bijna hartslagverlagende rust die die auto's dankzij de enorme verfijning geven, ontbreekt in de XJ.

Remmen doet de XJ als de beste. Mede dankzij het relatief geringe gewicht is de remweg minimaal. Daarbij lijken de brede banden zich bijna in het asfalt te willen graven om de auto zo snel mogelijk tot stilstand te brengen. Een veilig gevoel!

Diesel

Geheel volgens de laatste trend wordt de XJ bij introductie geleverd met relatief lichte motoren. Het leveringsprogramma begint bij een zescilinder dieselmotor met een inhoud van "slechts" 3.0 liter; dat is voor een auto in het topsegment uiterst bescheiden. Alhoewel de prestaties op papier uitstekend zijn, voelt de XJ diesel in de praktijk niet snel. Met de instapmotor heeft de XJ niet de grandeur of overmacht die kenmerkend is voor auto's in dit segment. Instapmodellen van andere merken bieden dat wel.

Benzine

De 5.0 liter achtcilinder is juist een echte geweldenaar. Sterker nog: dankzij de lichtgewicht bouw is de XJ 5.0 nog sneller dan andere auto's met een vergelijkbare krachtbron. Een voorzichtig tikje op het gaspedaal is al voldoende voor ronduit indrukwekkende versnellingen. Daarbij is de XJ 5.0 niet alleen snel, ondanks de hoge mate van comfort voelt de auto ook snel.

Alsof het motorgeluid zich aanpast aan de bestuurder, is de motor op kruissnelheid zo goed als onhoorbaar. Tijdens een tussensprint klinkt juist een machtige brul; zoals het hoort bij een jaguar.

Conclusie

De Jaguar XJ is niet de meest rationele aanschaf, maar juist een heel persoonlijke keuze. Meer dan ooit ligt de nadruk op rijplezier boven comfort. De moderne techniek maakt het dagelijks leven met de XJ makkelijk, aangenaam en veilig. De XJ 3.0 diesel presteert gevoelsmatig slechts voldoende, de 5.0 liter V8 benzinemotor maakt de XJ juist uitdagend snel. Op al deze punten is de XJ niet beter of vooruitstrevender dan de concurrenten.

De elegante vormgeving is tegelijkertijd het sterkste en zwakste punt van de auto: door de lage daklijn is de hoofdruimte voor- en achterin minimaal. De XJ is daarom minder geschikt als auto met chauffeur, maar leent zich des te beter om zelf van te genieten. En daar gaat het om: genieten, want ondanks alle kritiek is dit een auto die er perfect in slaagt om de inzittenden een bevoorrecht gevoel te geven. De Jaguar XJ is een auto met persoonlijkheid; met recht een auto om "U" tegen te zeggen.